انواع اسهال را بر اساس “مدت زمان” به سه دسته حاد، پايدار و مزمن تقسيم می شود.

گفتيم اسهال حاد خود به دو دسته “عفوني” و “غير عفوني” تقسيم مي شود.
اسهال عفوني توسط “ويروس” ، “باكتري” و “انگل” ايجاد مي شود.

🔴اسهال عفوني به دو نوع “التهابي” و “غير التهابي” تقسيم بندي مي شود.
-در اين مبحث به تعدادي از علل اسهال “عفوني” از نوع التهابي مي پردازيم…

🔴 اسهال عفونی:

در اثر مصرف غذا یا آب آلوده با “میکروارگانیسم های پاتوژن” و یا “سموم” آنها ایجاد می شود.

-اسهال عفونی دو نوع دارد:

🔸اسهال غیرالتهابی
• شدت کمتری دارد.
•بیمار اسهال آبکی غیرخونی داشته،

•تب و درد شکمی ندارد.
•در نمونه مدفوع گلبول سفید یا خون مخفی وجود ندارد.

(در اثر روتاویروس، نوروویروس، استاف اورئوس، باسیلوس سرئوس، کلستریدیوم پرفرنجنز، کریپتوسپوریدیوم پاروم و ژیاردیا
لامبلیا ایجاد می شود.)

-بیماران تنها به “درمان های حمایتی” نیاز دارند.

🔸اسهال التهابی
• شدیدتر بوده
•اسهال خونی،
• درد شدید شکمی و تب ديده ميشود.
•در نمونه مدفوع گلبول سفید یافت می شود.

(در اثر کمپیلوباکتر ژژونی، شیگلا، سالمونلا، کلستریدیوم دیفیسل، E.coli و آنتاموبا هیستولیتیکا ایجاد می شود.)

-درمان بیماران با “داروهای آنتی میکروبیال” خواهد بود.

🔴 اسهال ناشی از کلستریدیوم دیفیسيل

🔸می تواند
•بدون علامت باشد،
•اسهال با درجات مختلف ایجاد کند، •کولیت با یا بدون غشای کاذب ایجاد نماید،
•مگاکولون سمی دهد،
•منجر به “پرفوراسیون کولون” شود
•و در نهایت مرگ بیمار را به دنبال داشته باشد.

🔸مدفوع بیمار موکوئیدی، سبزرنگ، آبکی و بدبو بوده و کرامپ شکمی وجود دارد.
🔸معمولا بیمار تب خفیف دارد
🔸لکوسیتوز شدید
🔸علائم از چند روز بعد از شروع تا ۸ هفته بعد از قطع آنتی بیوتیک می تواند آغاز شود.

🔷 آنتی بیوتیک های شایع ایجاد کننده:
🔹سفالوسپورین ها
🔹کلیندامایسین
🔹آمپی سیلین
🔹فلوروکینولونها

💊درمان:

-در ۲۵% موارد که اسهال خفیف است، “قطع داروی عامل” و “جایگزینی آب و الکترولیت”، درمان اصلی خواهد بود.

-درصورتیکه امکان قطع آنتی بیوتیک عامل اسهال وجود نداشته باشد و اسهال بیمار شدید باشد:
تجویز “مترونیدازول” خوراکی یا تزریقی و یا “ونکومایسین” خوراکی

💊Tab Metronidazole 250-500mg QID or 500-750mg TDS
به مدت ۷ تا ۱۰ روز

⬅️ درصورت شکست با مترونیدازول، استفاده از ونکومایسین خوراکی توصیه می شود.

💊Tab Vancomycin 125-500mg PO QID
به مدت ۷ تا ۱۰ روز

🚩پيشگيري از عفونت ناشي از كلستريديم ديفيسيل :

•شستن دست ها با آب و صابون توسط افراد در تماس با مبتلايان
•استفاده از دستكش و گان توسط افراد در تماس با مبتلايان
•تميز كردن كامل سطوح با “سفيد كننده حاوي كلر” براي از بين بردن اسپور باكتري
•خودداري از مصرف غير ضروري آنتي بيوتيك

🔴 اسهال ناشی از ویبریوکلرا (وبا)

🔸انتقال عفونت از “آب و غذای آلوده”
🔸طول دوره انکوباسیون، معمولا ۱ تا ۳ روز است امامی تواند از چند ساعت تا ۵ روز نیز متغیر باشد.
🔸 عفونت ایجاد شده معمولا “بی علامت” بوده اما می تواند “دهیدراتاسیون” تهدید کننده حیات نیز ایجاد کند.
🔸ایجاد مدفوع آبکی و بدون رنگ و اصطلاحا “آب برنجی”
🔸ممکن است بیمار در ۲۴ ساعت اول تا یک لیتر در ساعت مایع از دست دهد و وزن بدن تا ۱۰% کاهش یابد.
🔸در موارد شدید، “هایپوگلایسمی” رخ می دهد.

💊درمان:
“آنتی بیوتیک تراپی” حجم دفع را کاهش داده و طول دوره بیماری را کوتاه می کنند.
💊آنتی بیوتیک هایی که به صورت تک دوز در گونه های حساس ویبریوکلرا به کار می روند عبارتند از:

🔺Doxycycline 100mg ×3
🔺Ciprofloxacin 500mg ×2
🔺Azithromycin 250mg × 4

💊داروهای خوراکی تک دوز در درمان اسهال ویبریوکلرا “اطفال” عبارتند از:

🔺 Ciprofloxacin 20mg/kg (max:750mg)
🔺Azithromycin 20mg/kg
(max:1000mg)

💊رژیم های چند دوزی موثر:

🔺Tetracycline 500mg Q6h
برای ۴۸ تا ۷۲ ساعت
🔺Erythromycin 250mg QID
برای ۳ روز
🔺TMP/SMX 80/400mg × 2 BD
برای ۳ روز

🔺TMP/SMX 40/200mg
5mg/kg / 25mg/kg BD
برای ۳ روز در اطفال

🚩پيشگيري از عفونت ناشي از ويبريو كلرا :

•شستن مكرر دست ها با آب و صابون بخصوص بعد از توالت و قبل از صرف غذا( در صورت در دسترس نبودن صابون مي توان از ضدعفوني كننده بر پايه “الكل” نيز استفاده كرد.)
•مصرف آب سالم و مطمئن
•مصرف غذاي كاملاً پخته شده و داغ
•عدم مصرف غذاي خام مثل سوشي
•پوست كندن ميوه ها قبل از مصرف
•مصرف با احتياط محصولات لبني ( بخصوص بستني كه احتمال آلودگي بيشتري به علت تماس بيشتر دارد)

🔴 اسهال ناشی از ویبریو پاراهمولیتیکا

🔸می تواند عامل ایجاد “گاستروانتریت” و “عفونت های خارج روده ای” باشد.
🔸دوره انکوباسیون حدود ۱۷ ساعت
( ۴-۹۰ ساعت )
🔸تظاهرات می تواند به صورت اسهال، کرامپ های شکمی، تهوع، استفراغ و تب باشد.
🔸در ۹ تا ۲۹% موارد “اسهال خونی” رخ می دهد.

💊درمان:

💊در فرد بزرگسال و سالم معمولا “خود محدود شونده” بوده و ۲ تا ۶ روز به طول می انجامد.
💊استفاده از “آنتی بیوتیک” در بیمارانی که “اسهال شدید” دارند، می تواند موثر باشد.
-در صورت نیاز از “سفتازیدیم” به همراه “داکسی سایکلین”
یا “داکسی سایکلین” و “سیپروفلوکساسین”
و یا “آمینوگلیکوزید” استفاده می شود.

🔴 اسهال ناشی از شیگلا

🔸بدلیل اینکه تنها ۱۰ تا ۱۰۰ ارگانیسم شیگلا برای ایجاد عفونت در یک فرد سالم کافی می باشد، انتقال عفونت از فرد به فرد و از طریق آب و غذای آلوده به راحتی انجام می شود.

🔸اسهال خونی ناشی از شیگلا طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از تماس ایجاد شده و علائم “تب”، “خستگی”، “ضعف” و “بی اشتهایی” را به دنبال دارد.

🔸اسهال در ابتدا می تواند “آبکی” باشد و در طی چند ساعت تا چند روز به سمت “خونی” می رود.

🔸شیگلا می تواند باعث تشنج، سندرم همولیتیک اورمیک و مگاکولون سمی گردد.

💊درمان:

“آنتی بیوتیک تراپی” موثر، طول بیماری را از ۵ تا ۷ روز به حدود ۳ روز کاهش می دهد.
هم چنین تعداد دفعات اسهال، حجم اسهال خونی و تب نیز کاهش یافته و اشتهای بیمار بهبود می یابد.

💊آنتی بیوتیک انتخابی شیگلا در کودکان و بزرگسالان:

🔺Tab Ciprofloxacin 15mg/kg BD
به مدت ۳ روز در اطفال

🔺Tab Ciprofloxacin 500mg BD
به مدت ۳ روز در بزرگسالان

💊”آزیترومایسین” نیز کارایی برابر با سیپروفلوکساسین در “بزرگسالان” دارد:

🔺Cap Azithromycin 250mg × 2
در روز اول و سپس QD به مدت ۴ روز

🚩پيشگيري از عفونت ناشي از شيگلا :

•شستن كامل و مكرر دست ها
•نظارت بر شست و شوي دست هاي كودكان
•انداختن دستمال مصرف شده در سطل زباله
•دور نگه داشتن كودك مبتلا به اسهال از كودكان ديگر
•عدم مصرف آب درياچه، حوضچه و استخر
•خودداري از برقراري رابطه جنسي با فرد مبتلا به اسهال يا فردي كه به تازگي از اسهال بهبود پيدا كرده

🔴سالمونلا

🔸”سالمونلا” می تواند عامل ایجاد گاستروانتریت، باکتریمی، تیفوئید و حالت ناقل مزمن در بیمار باشد.

🔸علائم بیمار ۶ تا ۷۲ ساعت بعد از خوردن غذای آلوده با سالمونلا ایجاد می شود.

🔸شروع تب، اسهال و کرامپ شکمی بصورت ناگهانی می باشد.

🔸سالمونلا می تواند “اسهال خونی” و “دهیدراتاسیون” نیز ایجاد نماید.

💊درمان:

🔻اگر علائم خفیف باشد نیازی به درمان آنتی بیوتیکی وجود ندارد و پس از ۲ تا ۵ روز بهبودی حاصل می شود.

✔️پس درمان اصلی در سالمونلای “غیرتیفوئیدی”،
“جایگزینی آب و الکترولیت” است و استفاده از آنتی بیوتیک زمان ناقل بودن را افزایش می دهد.

🔻برای مبتلایان به عفونت سالمونلای “خارج روده ای”، استفاده از “آنتی بیوتیک تراپي” به مدت ۳ تا ۷ روز توصیه می شود.

🔻درمان انتخابی عفونت سالمونلایی، “سیپروفلوکساسین” است و در صورت مقاومت به فلوروکینولونها می توان از سفوتاکسیم یا سفتریاکسون و یا ایمی پنم استفاده نمود. آزیترومایسین نیز داروی آلترناتیو می باشد.

🔻در صورت “باکتریمی سالمونلایی” از “سیپروفلوکساسین” به مدت ۱۰ تا ۱۴ روز استفاده می شود.

🚩پيشگيري از عفونت ناشي از سالمونلا :

•شستن دست ها
•جداسازي گوشت از ديگر غذاها
(نگه داري گوشت خام،مرغ و غذاهاي دريايي در يخچال بصورت جدا از ديگر غذاها) ( جدا بودن تخته گوشت از سبزيجات) ( خودداري از نگه داري غذاي پخته شده در ظرف گوشت خام)
•خودداري از مصرف تخم مرغ خام (خمير شيريني، بستني،تخم مرغ عسلي و…)

منبع پیک دارویی نوین